Пченицата е најважната житарица и најраспространетата земјоделска култура во светот. Покрај тоа е основна храна за голем дел од светската популација. Но, си има особено потреба од минерални материи.
Нејзините најважни делови, зрното и сламата, се хранат и состојат од 15 елементи. Најзастапени во составот на пченицата се N (азот), P (фосфор), K (калиум), Ca (калциум), Mg (магнезиум) и Si (силициум). Нешто помала застапеност на Fe (железо) и S ( сулфур). Додека најмалку застапени се Zn (цинк), Ni (никел), Mn (манган), Mo (молибден), Cu (бакар), Co (кобалт) и B (бор).
Секако важно е да се нагласи дека N, P и K хранливите материи кои треба да се додадат во одредена количина се на најплодните почви. Без разлика дали се работи за директно ѓубрење на пченицата или зголемено ѓубрење на предкултурата зад која се наоѓа пченицата. Количината на потребните хранливи материи зависи од постигнатиот принос на зрно и придружните остатоци од жетвата (слама). За приближно 1 тон зрно и слама се потребни 25 – 35 kg N (азот), 10 – 15 kg P2O5 (фосфор) и 20 – 30 kg K2O (калиум).
Најдобра употреба на Азот (N) во одгледувањето на пченица и други житни култури
Како и повеќето други растенија, житариците бараат азот во текот на сезоната на растење. Во почетните фази на развојот, растенијата се слабо развиени и имаат помала коренска маса. Ова значи дека во оваа фаза на развој тие се способни да апсорбираат помалку азот. Тој е подвижен и некои негови форми не се врзуваат во почвата туку брзо се спуштаат подлабоко во почвата.
При планирање на азотно ѓубрење треба да се има предвид дека се обезбедуваат поголеми количини на азотни ѓубрива во фазата на интензивен раст на растението (фаза на издолжување на стеблото). Затоа, ѓубрењето со азот треба да се темпира за да се обезбеди континуирано снабдување со азот на растенијата во текот на пролетниот период. Тоа ќе се добие со повторна примена на азотни ѓубрива 3-4 пати, во зависност од достапноста на азот и должината на растителната вегетација.
Потребите на пченицата од фосфор (P)
Изразената потреба за фосфор се јавува двапати во животниот циклус на житариците. Првиот пат е рано, при растење на коренот. Вториот пат во моментот на премин од вегетативна во генеративна фаза на развој (цветење – оплодување).
Фосфорот ги стимулира житариците да покренат порано, а со тоа и порано да формираат секундарни корени. Ова овозможува подобар развој на растенијата и поголеми приноси. Бидејќи фосфорот во почвата е бавно-движен, тој мора да се нанесува при основното ѓубрење заедно со основната обработка (најчесто со орање). Така може да се распореди низ целата длабочина на обработливиот слој. На овој начин ќе им биде достапен на растенијата во подоцнежните фази на раст (цветење – ѓубрење), кога потребата од него повторно ќе биде поизразена кај растенијата. Како што коренот расте во длабочина, тој ќе го користи достапниот фосфор за да постигне поголем принос со подобар квалитет.
Динамика на употреба на калиум кај пченицата
Калиумот е хранлива материја чија улога е незаменлива во процесите на дишење, фотосинтеза и заштита на растенијата од патогени. Исто така, калиумот е она што го прави растението поотпорно на суша, мраз и соленост. Недостатокот на калиум кај житните култури се манифестира со појава на тенки и ниски стебла со кратки меѓујазли. Додека пак, на секундарните стебла не се формира шилец. Недостатокот на калиум влијае и на квалитетот на зрната. Се манифестира преку намалување на големината на зрната и намалување на хектолитарската маса и масата од 1000 зрна.
Динамиката на усвојување на калиум е слична на навлегувањето на азот. Тоа значи дека калиумот се апсорбира од ‘ртење до почетокот на класот или речиси до крајот на вегетацијата. Треба да се нанесува заедно со основното или најдоцна со почетното ѓубрење бидејќи како и фосфорот не подлежи на испирање во подлабоките слоеви на почвата. Треба да се напомене дека тешките глинени почви врзуваат калиум, па често покажуваат знаци на негов недостаток, иако има доволно во почвата според хемиската анализа.
За повеќе корисни стории посетете ја рубриката Агро совети, како и нашите социјални мрежи Facebook и Viber.
