Токсоплазмоза – Болеста е особено важна кај за прв пат забременитите овци и кози, бидејќи преку крвта навлегува во плацентата и плодот. Паразитот е опасен и за луѓето.
Токсоплазмозата кај овците и козите е најчеста причина за абортуси и големи економски загуби при размножувањето на малите преживари ширум светот. Заболувања предизвикани од овој паразит се забележани и кај бројни диви животни. Дури и кај оние што живеат во морето, како што се морските видри, делфини и белуги.
Оваа болест е предизвикана од Toxoplasma gondi, паразит (протозои) невидлив со голо око. Се смета за најуспешен паразит во светот бидејќи има способност да ги инфицира сите топлокрвни животни, вклучувајќи ги и овците и козите. Предизвикувачкиот агенс е опасен и за луѓето, особено за бремените жени. Тој преминува на фетусот и може да предизвика спонтан абортус и малформации.
Животот на паразитот
Развојот на паразитот започнува во тенкото црево на мачката, единствениот краен носител. Мачката е заразена од претходно заразен глодар или птица. Резултат на развојот во нејзиното црево се т.н ооцисти кои можат да се најдат во измет и тоа во милиони. Токму овие ооцисти се заразни за другите топлокрвни животни и за луѓето. Овците се особено чувствителни и потребни се само двесте за да предизвикаат абортус. Овците и козите се инфицираат со случајно внесување на ооцисти. Во цревата се ослободуваат токсоплазми, кои брзо продираат во крвта и се шират низ телото.
Тие ги напаѓаат клетките во телото и брзо се размножуваат во нив. Откако ќе ја препознаат одбраната на организмот, ги менуваат своите навики и почнуваат побавно да се размножуваат. Во оваа форма, тие преживуваат многу долго време. Многу често се сместуваат во мозокот, поради што некои животни и луѓе го менуваат своето однесување.
Токсоплазмоза кај овци и кози
Болеста е особено важна кај одгледувањето овци и кози за прв пат, бидејќи токсоплазмата преку крвта навлегува во плацентата и плодот. Тие се сместуваат во плацентата каде предизвикуваат воспаление што доведува до смрт на плодот. Најголема опасност е ако инфекцијата се појави на почетокот на бременоста. Подоцнежната инфекција не води до абортус, но младенчето сепак останува заразено, па претставува опасност за луѓето кои консумираат недоволно термички обработено јагнешко месо. Кај животните кои не се бремени, паразитот не предизвикува видливи клинички знаци.
Токсоплазмозата кај овците и козите може да се докаже со испитување на плацентата и абортираниот фетус.
Заштита на стадото
Чувањето на животните во затворен простор не ја спречува инфекцијата, имајќи предвид дека постои можност за контакт со мачки или нивни измет. Особено е важно да се заштити храната и да се спречи пристапот до мачки. Заразените животни развиваат силен имунитет кој ќе ги заштити во текот на следната сезона на размножување.
За да се спречи инфекција кај луѓето, се препорачува темелно миење на рацете по контакт со измет од мачки. Голема е опасноста од консумирање на недоволно термички обработено месо. Поради можна контаминација, дефинитивно се препорачува темелно да се мијат зеленчукот и овошјето кои можеби биле контаминирани со измет од мачки.
Човечка токсоплазмоза
Во повеќето случаи, кај здравите луѓе, како резултат на инфекцијата, се појавуваат знаци кои наликуваат на благ грип. Ако бремените жени се заразат за прв пат во текот на бременоста, може да има сериозни последици за фетусот во развој. По инфекцијата во првиот триместар од бременоста, абортусот се јавува до 40% од случаите. Токсоплазмите се опасни и за лица со имунодефициенција, како што се оние кои се подготвуваат за трансплантација на органи или се лекуваат од туморска болест. Бремените жени и лицата со ослабен имунитет се главните ризични групи кои дефинитивно треба да избегнуваат контакт со овци и кози.
Има доволно докази за влијанието на токсоплазмата врз функциите на мозокот и кај животните и кај луѓето. Имено, глодарите со токсоплазма во мозокот не се плашат од мачки, напротив, особено ги привлекува нивната урина. Слични опсервации се забележани кај луѓе кај кои е докажана поврзаноста со некои облици на шизофренија, опсесивно-компулсивно растројство, обиди за самоубиства и сообраќајни незгоди. Имено, токсоплазмите во мозокот лачат големи количини на ензими потребни за создавање на допамин (т.н. хормон на среќата), кои влијаат на однесувањето, но и ги одземаат амино киселините со кои се создава серотонин, што резултира со пасивност на жртвата.
Што треба да знаеме?
Мачките (домашните, како и сите видови во семејството на мачки) се единствените дефинитивни домаќини на токсоплазмата. Младите мачиња често се заразуваат кога првпат одат на лов. Паразитот се развива во цревата, па токсоплазмата (ооцистите) се ослободуваат во околината со измет.
Токсоплазма ооцистите созреваат и стануваат заразни во рок од неколку дена во околината. Овците и козите се инфицираат со внесување на заразни ооцисти во пасиштата, домовите, контаминираната храна и вода.
Ако паразитот за прв пат зарази домашно животно, доаѓа до значително оштетување на плацентата и фетусот во развој.
Инфекцијата за време на раната бременост може да резултира со спонтан абортус, додека подоцна кај мумифициран фетус, мртвороденче или живо, но заразено, слабо развиено потомство.
По инфекцијата, овците развиваат имунитет против паразитот кој ќе ги заштити од болеста за следното јагнење.
За повеќе корисни стории посетете ја рубриката Агро совети, како и нашите социјални мрежи Facebook и Viber.
Доколку нешто продавате или купувате посетете го огласникот WWW.PETEL.MK
