Полегнување на расадот е болест која ги зафаќа младите садници од зеленчук и лековити растенија, како и цвеќињата. Кога ќе дојде до инфекција, младиот расад ретко преживува, а се случува и цели групи садници да се заразат. Сепак, инфекцијата може да се избегне навреме.
Критичниот период во кој настанува полегнување е оној по сеидбата и пред да никнат садниците. Тогаш растенијата се чувствителни и им треба посебна грижа. Кога растението ќе развие листови и добро ќе се вкорени, станува поспособно природно да се спротивстави на габите или мувлата што предизвикуваат сместување.
Широк спектар на растителни и цветни садници може да бидат погодени од заболување. Младите листови, дрвја и кореновиот систем во развој се особено подложни на оваа инфекција. Во одредени климатски услови, патогените одговорни за сместување на болеста може да го заразат кореновиот систем, како и почетните редови на листови или гранки дури и кај зрелите растенија. Rhizoctonia и Fusarium габите, како и водената мувла – питиум, се патогени кои најчесто предизвикуваат полегнување.
Симптоми
Најчест случај е оној во најраната фаза од развојот на расадот. Процесот на ‘ртење на растението е прекинат и расадот не успева да се издигне над земјата.
Доколку растението успешно ја мине фазата на ‘ртење, следната критична точка е во фазата на развој на котиледоните (првите) листови и почетокот на дрвото. Во случај на полегнување стануваат премногу меки, водени и добиваат нетипична, сива или кафена боја.
Дрвото што е премногу тенко за да добие изглед на нишки, јасно ќе укаже дека расадот е заразен. Исто така, сигурен показател е и овенувањето на листовите. Тие ја менуваат нивната боја од зелена во сива или кафена.
Истото важи и за коренот на растението. Добива карактеристични сиво-кафени дамки и во исто време го запира развојот и станува закржлавен.
Понекогаш, во услови на особено изразена влажност на воздухот, деловите од растението погодени од болеста се покриени со тенка пајажинеста маса.
Причини за полегнување на садници
Заедничко за сите патогени, без разлика дали се габи или мувла, е тоа што тие добро преживуваат во почвата и во растителните остатоци. Патогените можат да стигнат до садот во кој се одгледува расадот на неколку начини. Саксии, алат или подлога од претходната сезона, кои не се соодветно исчистени, може да содржат патогени. Спорите на фузариум може да се пренесат од инсекти. Исто така може да се транспортираат до растението и преку опрема за наводнување. Од друга страна, мувлата од питиум го наоѓа патот до растенијата главно преку валкани раце, контаминирани градинарски алатки или извалкани краеви на црева за наводнување.
Откако ќе стигнат до околината на младиот расад, патогените лесно се движат од растение до растение преку подлогата на која се одгледува растението или преку заедничката вода со која се наводнуваат садниците.
Градинарската почва, бидејќи содржи мали количини од овие патогени, може да биде добра основа за развој на инфекција, доколку се користи како медиум за производство на садници. Патогените добиваат одлични услови за размножување во средина со поголема влага и топлина.
Дури и садници кои претходно биле посеани директно во земјата во градината може да бидат погодени од оваа болест. Болеста може да стане сериозна кога сеидбата се врши на премногу ладна почва. Ова го забавува ‘ртењето или кога по сеидбата има повеќе студ и влажност што резултира со побавно ‘ртење и раст.
Патогените исто така имаат заедничко што напредуваат во ладна и влажна клима. Покрај тоа, какви било временски услови кои го забавуваат растот на растенијата, исто така, ги зголемуваат шансите за развој на ова заболување.
Затоа, недостатокот на светлина, прекумерното наводнување, вишокот на сол од прекумерното ѓубрење како и ниските температури на почвата за садење се фактори кои се тесно поврзани со сместувањето и ги зголемуваат шансите за нејзин развој.
Како да се спречи болеста?
Спречувањето на појавата во голема мера се сведува на хигиената на опремата за садење. Имено, за почеток, потребно е да се стерилизираат контејнерите. Потоа, за сеидба, пожелно е да се користи нова подлога наместо веќе користена од претходната сезона. Треба да се избегне користење на градинарска почва и компост како медиум за одгледување на растенијата. Самата подлога треба да има својство на добра дренажа, односно ослободување на вишок вода. Самите контејнери и саксии мора да имаат соодветни отвори за одводнување. Наводнувањето треба да ја одржува подлогата влажна, но не и натопена со вода. Исто така, сите алатки што се користат за садење и последователна грижа за садниците мора да бидат чисти и мора да се чуваат на чисто место кога не се користат.
За садење на отворено, потребно е да се почека семенскиот слој да се загрее доволно за ‘ртењето да биде поуспешно, во зависност од потребата на конкретното растение за топлина.
Температура на водата, ѓубрење и светлина
Температурата на водата што се користи за наводнување е исто така важен фактор за превенција од болести. Имено, за наводнување треба да се користи само чиста вода со температура од 20-25 степени, бидејќи ладната вода од 10 или помалку степени значително го забавува растот на растенијата и затоа ги зголемува шансите за заразување.
Оплодувањето на садници пред да развијат барем неколку листови не е ниту потребно ниту се препорачува. Треба да се има на ум дека повеќето супстрати содржат бавно растворливи ѓубрива и дека ѓубрење на садници воопшто не е потребно, а ако тоа не е случај, ѓубрете со ¼ растворливо ѓубриво по појавата на првите неколку листови.
Сепак, сето горенаведено нема да има ефект ако растението нема доволно светлина. Неопходно е да се обезбедат 12-16 часа светлина за нормален раст.
За повеќе корисни стории посетете ја рубриката Агро совети, како и нашите социјални мрежи Facebook и Viber.
Доколку нешто продавате или купувате посетете го огласникот WWW.PETEL.MK
