Целер – Висококвалитетната обработка овозможува брзо ‘ртење и искоренување при одгледување од садници. Што се прави наесен?
Целер, Apium graveolens L., е двогодишна билка од семејството Apiaceae. Се одгледуваат три сорти: коренест ( A. graveolens var. rapaceum ), лиснат ( A. graveolens var. secalinum ) и ребраст целер ( A. graveolens var. dulce ). За исхрана се користат задебелениот корен, листот и задебелените бели ливчиња. Важноста на оваа растителна култура се одразува во високата содржина на протеини, масти, витамини и богатството на минерали (калциум, калиум, магнезиум, хлор).
Неговите биолошки својства се многу слични на морковите, но подобро ги поднесува ниските температури, дури и од -5°C. ‘Рти на 3-4°C, додека оптималната температура за раст и развој е околу 20°C. Релативна влажност на воздухот е од 70-80 отсто и влажност на почвата од 70 отсто PVK.
Поради недостаток на влага во почвата, корените пукаат и стануваат груби, а потребно е редовно да се наводнува.
Сорти на целер
Коренестиот целер има задебелен корен со рамна, тркалезна и крушкаста форма, со многу развиени садови во долниот дел. Нивниот број и развој зависи од начинот на производство.
„Доколку производството е од расад, коренот има поголем број жили, кои се потенки и пократки. Со директна сеидба се формира помал број коренови жили, кои се поразвиени и продираат подлабоко во почвата“.
Јадливиот дел е претставен со развиеното срце од бела боја, а постојат три категории на големината на здебелениот корен, кој е сортна карактеристика (мал, среден и голем). Конзистентноста на месото треба да биде сочна, а целото растение има карактеристичен мирис и арома, кој потекнува од специфични етерични масла.
Лиснатиот формира разгранет и жилав коренов систем. Се карактеризира со многу тенки испреплетени жили, кои најмногу се шират хоризонтално во горниот обработлив слој.
Ребрестиот целер се одликува со жилав корен, со одреден број посилни жили, кои одат повеќе во длабочина, а помалку во ширина.
Технологија на производство
Целерот се одгледува слично како морковите и магдоносот, со исклучок што бара почва богата со органска материја, длабока, хумусна и структурна, со pH вредност од околу 6,5. На почви сиромашни со хумус потребно е да се изора изгореното ѓубре во количина од 30-50 t/ha наесен пред да се ора.
Половина од фосфорните и калиумовите ѓубрива се внесуваат наесен, третина од фосфорните и калиумовите ѓубрива и половина од азот пред сеидба/садење, а остатокот во форма на прелив“. Целерот се одгледува во плодоред и е на прво или на второ место по културите кои се обилно оплодени со органски ѓубрива. Тоа е добра предкултура бидејќи ја остава почвата структурна.
Почвата се обработува на длабочина од 20-30 см наесен, додека предсеидбената подготовка на почвата се врши напролет. Висококвалитетната обработка овозможува брзо ‘ртење и искоренување при одгледување од садници.
Директно сеење
Целерот може да се произведува со директно сеење, или од расад, што е позастапено. Садењето се врши од средината на мај до средината на јуни кога почвата е топла. Се засадува во стадиум од 5-8 листа и во редови на растојание од 40 x 25-30 cm. Ребрастите се засадуваат на растојание од 30-40 cm по ред, а лиснатите се засадуваат погусто на 12-25 cm. Кога се произведува директно од семиња, сеидбата се врши на крајот на март и почетокот на април.
„Како најважна агротехничка мерка до затворање на редовите е меѓуредното одгледување, задолжително по ѓубрење и полевање. Во последното копање се врши покривање до лисните стебленца, што влијае на квалитетот на корените“. Ова е растение кое бара редовно наводнување, бидејќи во спротивно, нерамномерното наводнување доведува до формирање на дрвенести влакна во задебелениот корен, што го намалува квалитетот и пазарната вредност.
Прихраната е суштинска агротехничка мерка. Има долга вегетација и создава голема маса на листови и згуснати корени, па затоа троши многу хранливи материи. Првото прихранување се врши во фазата на 3-4 листа, односно по садењето, а второто со остатокот од азотното ѓубриво во фазата на формирање на задебелен корен. Добро реагира на фолијарна прихрана, особено во фаза на розета, со течни ѓубрива богати со микроелементи. Вишокот на азот доведува до шупливи корени, а недостатокот на калиум ја намалува отпорноста на болести.
Најчестите болести
Најчести болести на целерот се краста на коренот, дамка на листот, гниење на коренот. Неопходно е да се користи здрав саден материјал и да се спроведат сите превентивни мерки за да се избегне појава на болести.
„Целерот се бере за зимска конзумација на крајот на октомври, пред почетокот на силните мразови. Се бере со отсекување на листовите, од средината на септември до доцна есен, се постигнува принос од 15-20 т/ха. Кај коренест зеленчук, прво се сечат листовите, а потоа се отстранува коренот, од почетокот на октомври до силните мразови “.
Приносот на коренот е 25-35 t/ha, а листовите 10-15 t/ha. Листовите на лиснатиот целер се берат 2-3 пати во текот на сезоната на растење, каде што по секое косење или отсекување на листовите, културата треба да се оплоди со азотно ѓубриво и добро да се наводнува. Приносот на листот е околу 10-20 t/ha.
За повеќе корисни стории посетете ја рубриката Агро совети, како и нашите социјални мрежи Facebook, Viber и Telegram.
Доколку нешто продавате или купувате посетете го огласникот WWW.PETEL.MK
