Современата технологија на размножување, чување и експлоатација на млечни крави е насочена кон континуирано зголемување на производството на млеко. Големото производство на млеко бара одредени метаболички прилагодувања со цел да се снабди телото со потребните хранливи материи, и за време на периодот на суша и за време на лактацијата. Овие специфичности претставуваат предиспозиција за развој на бројни метаболички нарушувања како што се кетоза, замастен црн дроб и др. Секое метаболичко нарушување доведува до намалување на производството на млеко, слабеење на имунолошкиот систем и зголемена подложност на кравите кон банални инфекции и значително намалување на репродуктивните перформанси.
Во перипарталниот период, кравите ги доживуваат најзначајните промени во телото што треба да обезбедат доволни количини на хранливи материи и енергија за развој на фетусот и потребите на млечната жлезда во лактација. Состојбата на висока бременост се карактеризира со позитивен енергетски биланс, бидејќи кравите во тој период трошат значително повеќе енергија со храна отколку нивните потреби. Еден дел од енергијата се користи за развој на плодот, а остатокот се депонира во форма на масно ткиво. Зголеменото таложење на маснотии кај некои крави предизвикува дебелеење.
Почетокот на лактацијата кај кравите со високо млеко е состојба на екстремен стрес. Телото треба да се прилагоди на потребите што произлегуваат од зголемената активност на млечната жлезда. И покрај адаптацијата, неизбежно се создава енергетска рамнотежа, поради што организмот е принуден да ги користи сопствените резерви, пред се маснотиите од телесните резерви. Процесот на зголемена мобилизација на маснотии од резервите во телото започнува кај кравите во последната недела од бременоста и обично достигнува максимум во првите недели од лактацијата. Заедно со мобилизацијата на маснотиите, се јавуваат хипогликемија и хиперкетонемија, што укажува на нарушување на метаболизмот на мастите и јаглехидратите. Овие нарушувања исто така можат да се појават кај 75% од високо-млечните крави на фармата.
Врз основа на досегашните тестови, се смета дека: генетскиот потенцијал за високо производство на млеко,гоењето на животните во моментот на породување и губењето на тежината по породување, се основни фактори кои развиваат масна инфилтрација и дегенерација на хепатоцитите кај кравите во периодот по породувањето. Како последица на таквата состојба, секреторната функција на црниот дроб се намалува. Постои намалување на концентрацијата на вкупни протеини, уреа, триглицериди и холестерол во крвта. Екскреторната функција на црниот дроб се намалува и вредностите на вкупниот билирубин, како и на жолчните киселини во крвта се зголемуваат. Се јавува оштетување на хепатоцитите и се зголемува активноста на ензимите специфични за ткивото на црниот дроб во крвниот серум.
ПРОМЕНИТЕ ВО КРВТА ГО МЕНУВААТ КВАЛИТЕТОТ НА МЛЕКОТО
Промените во крвта доведуваат до промена на хемискиот состав на млекото. Промените во хемискиот состав на млекото се манифестираат со промени во составот на протеините, мастите, лактозата и уреата. Во исто време, ензимската активност што потекнува од крвта се зголемува. Овие промени се јавуваат како резултат на промените во невроендокриното регулирање на метаболичките функции на кравите избрани за високо производство на млеко. Ако исхраната на високо млечни крави не следи интензивни физиолошки механизми, се јавуваат значителни метаболички нарушувања.
Проценката на енергетскиот статус на кравите во примероците на млеко се изведува врз основа на концентрацијата на вкупни масти, вкупни протеини и уреа, како и врз основа на нивната меѓусебна врска. Врз основа на добиените резултати од промените во вредностите на метаболитите во крвта и млекото, може да се процени статусот на енергија и протеини на млечните крави на фармата. Проценката на енергетскиот и протеинскиот статус на млечните крави има за цел навремена корекција на исхраната и спречување на појава на состојби на болести кај производните глави.
Врз основа на промените и корелациите на параметрите на крвта и млекото, може да се дијагностицираат метаболички заболувања во субклиничка форма. Тие негативно влијаат на здравјето, продуктивните и репродуктивните перформанси на млечните крави.
